Следите за нами в соцсетях:

Спецпроекты

Поддержать

Поддержать

Спецпроекты

© Все права защищены. Использование материалов допускается при указании источника.

Зігмунт Серакоўскі

Апошнім часам, часцяком даводзіцца чуць ад маладых беларусаў блытаніну і нявуцтва наконт таго, што Каліноўскі быў паляк, або літовец, “бо змагаўся за Літву ў складзе Польшчы”.

#спецпроекты

8 декабря 2025

Каб спыніць спрэчкі, трэба яшчэ раз усім нагадаць, а тым хто ня ведаў усвядоміць: Беларусь і беларусы назвы, што канчаткова замацаваліся за намі як за народам крыху больш за 100 год, напрыканцы 19 ст. Раней нас звалі літвінамі, а яшчэ раней крывічамі, але сёння мы з гонарам нясем імя Беларусі, бо яно стала сакральным і святым, як толькі за яго была пралітая першая кропля крыві.

Да гэтага у тутэйшай палітычнай эліты, носьбітаў патрыятызму края, была дамінуючая ідэя адраджэння Літвы (Беларусі), як спадкаемцы ВКЛ, а сабе яны лічылі літвінамі. Тое што мы разумеем як беларускае, яны з невялікімі шляхецкімі асаблівасцямі разумелі як літвінскае, а арыентыр на Польшу быў палітычна абумоўлены гістарычным досведам з часоў Уній і Рэчы Паспалітай . Таму калі б не было б у нашай гісторыі Літвы – не было б ніякай Беларусі, гэта наш корань, падмурак на якім паўстала і ўзгадавалася сучасная Беларусь.

У 2018 годзе Замкавай гары ў Вільні знайшлі парэшткі чалавека па імені Жыгімонт (Зыгмунт) Серакоўскі, паплечніка Каліноўскага, аднаго з кіраўнікоў паўстаньня 1863—1864 гадоў на Беларусі.
Шкілет знакамітага паўстанца, што праляжалі больш за 150 год ў зямлі, пры пахаванні быў абсыпаны вапнай, каб пасля цела паўстанца не маглі індытыфіаваць , а рукі за спіной былі звязанымі. Пра тое, што знойдзеныя парэшткі могуць належаць Серакоўскаму, сведчыць выяўлены пры ім медальён, а на правай руцэ - залаты пярсцёнак з надпісам на ўнутраным боку Zygmunt Apolonija 11 Sierpnia / 30 Lipca 1862 r.

Яшчэ ва універсітэце Серакоўскі ўзначаліў падпольны "Саюз літоўскай моладзі». Пасля таго як улады раскрылі дзейнасць арганізацыі, яе важака ў 1848 году арыштавалі і адправілі ў войска шэрагоўцам. Служыў у Арэнбургскай губерні, дзе Серакоўскі, дарэчы, пазнаёміўся з Тарасам Шаўчэнкам. Дзякуючы хвацкім здольнасцях, вальнадумны літвін здолеў прасунуцца нават тут: у сакавіку 1856-га ён быў падвышаны да прапаршчыка і накіраваны ў 7-й батальён Брэсцкага пяхотнага палка. У тым жа годзе Серакоўскі вярнуўся ў Санкт-Пецярбург і паступіў у ваенную акадэмію, якую скончыў з бліскучымі вынікамі.

Па расказах сучаснікаў, ён быў перакананым праціўнікам цялесных пакаранняў у расейскай арміі і ўсяляк з імі змагаўся.
Да Расеі ў яго не было не толькі цені нянавісці, але ён з любоўю марыў аб незалежнай Польшчы, ВКЛ (Беларусі) і сяброўскай з ёй вольнай Расеі. У 1859 году Серакоўскі арганізаваў у Санкт-Пецярбургу таемны гурток з афіцэраў-літвінаў і палякаў, якія служылі ў генеральным штабе. Калі чатырма гадамі пазней данеслася вестка аб пачатку ў Польшчы вялікага паўстання, Жыгімонт не вагаўся: у канцы сакавіка 1863-га ён узяў на службе два тыдні адпачынку і выехаў з Санкт-Пецярбурга.

За кароткі час Серакоўскі, назваўшыся імем Даленга, сабраў у Літве буйны атрад - пяць тысячаў чалавек. Сябе ён абвясціў «ваяводам Літоўскім і Ковенскай» і адправіў сваіх эмісараў ў навакольныя раёны.
Ягоны аддзел 23/24 красавіка быў разьбіты расейскімі войскамі, але частка аддзелу ацалела і працягнула змаганьне. У наступнай бітве ля мястэчка Біржы яны былі канчаткова разьбітыя. Сам Серакоўскі быў паранены ў грудзі навылет, патрапіў у палон. Перад ваенна-палявым судом прамаўляць адмовіўся, патрабуючы суду галоснага ды прысяжнага.

Судовы вырак быў: павешаньне. Прысуд выкананы ў Вільні на Лукіскай плошчы, дзе крыху пазьней будзе павешаны і Кастусь Каліноўскі.
Серакоўскі і яго паплечнік Каліноўскі ішлі на смерць з лозунгам "За вашу і нашу свабоду!" , што і сёння не згубіў сваёй актуальнасці. Памятаем героя Серакоўскага, ганарымся!